Parafin Nedir, Zararları Nelerdir?
Parafin, son senelerde ismini çok duyduğumuz; yaşamımızın dört bir beraberinde olan kimyasal bir maddedir. Belki satın aldığımız ürünlerde, haberimiz bile olmadan kullanmış oluruz parafini. Fakat her ne biçimde olursa olsun, kullanıldığı alanların son derece geniş olduğundan ötürü; parafin, biz farkında olarak veya olmayarak günlük hayatımızın içerisinde sık sık bulunmaktadır. Modern çağda, insanların giderek kimyasallara bağımlı bir sistem üstünde hayat kurmasının beraberinde, kimyasal ürünlerden tabiatbilecek olumsuzluklara karşı çözümler aradığı senelerdeyız. Bundan hareketle biz de yazımızda, parafinin nasıl oluştuğu, ne gaye ile üretildiği, hangi alanlarda kullanıldığı ve insan sağlığı ile temasını anlatacağız.
Parafin Nedir?
Parafinin gerçekten petrolden elde ettikleri, hem renksiz hatta kokusuz bir mum çeşidi bulunduğunu biliyor muydunuz? Parafinin meydana çıkma nedeni petrol ile ilgilidir. Petrolün daha nitelikli duruma gelebilmesi için, bünyesindeki parafinden ayrıştırılması gerekiyorydi.
Parafin, Latince ‘Parafin afinis’ tepkilere az yatkın olması nedeniyle ismini kazanmış olan CNH2N+2 formülünde petrollerin asil bir bileşiğidir. Parafin mumu tarihte ilk defa Carl Reichenbach’ın 1829 yılında, odun katrhemenn ve daha sonra bübütünlü tabakalardan üretimiyle elde edildi. Son olarak unda 1867’deki son durumunu; petrolden elde edilerek aldı. Yıllar ilerleyip, 1947 bulunduğunda ise bundan sonra parafinin sentetik mumu gerçekleşiyordu.
Bugünküde, sahip olunan teknolojik imkânlar tarafında parafin imalatçıları aynı yöntemi kullanırlar. Bu tekniğe göre yeni oluşturular parafin mumları yüzde 20 oranında yağ içerir. Arada sırada bu yağ oranı yüzde 3 düşürülebilir. Hem de daha ciddi ölçüde saflaştırma ile renkte, kokuda ve tisminde da tedavi kurulabilir. Parafini saflaştırırken, prosedür sırasında sülfirik asit ve kilden faydalanılır. Ham petrolden parafinin ayrıştırılması bir lüzumluliktir. Parafin gerçekten petrolün yan ürünüdür, diyebiliriz. Rafine edilirken, ham petrolden elde ettikleri yağlı parafin ilk evvel sıcakta eritilir. Daha sonra soğutularak yalnızca parafin bölümünün donması gaye ilenır. O biçimde donan posa biçimindeki parafin katmanı, yağından iyice arındırılarak ayrılır. Ham parafinin arındırılması, arıtmanın esas prosedürlerinden bir tanesidir. Kimyasal faktörlere karşı tamamıyla duyarsız olan parafin, ilk kez mum yapımında kullanılmıştır. Bu özelliği için sarfedilen parafine ergimeyi güçleştirmek için yüzde 20 oranında stearik asit katılır.
Ham parafin mumunun erimesi 37 ve 48 derecede; tam rafine edilmiş parafinin ergime noktası ise 48 ile 66 derece arasında farklılık gösterebilir. Eğer parafin mumunun erime noktası yüksekse, bu 26-30 karbonlu alkanlar bulunduğunu manasına gelmektedir. Parafin mumu kristal yapıdadır. Parafin mumları, tıpkı Pennsylvania ham petrolünde bulunduğu gibi, parafin temelli petrollerden menfaatilır. Ham petrollerin parafin çıkarma oranı kökenlerine göre değişim göstermiştir.
Parafin mumu, hammadde olarak parafin esaslı yağlardan üretiliyor. Hem de parafin kendisini taşıyan yağla, aynı sıcaklıkta kaynamaya başladığı için destilasyon yolu ile meydana çıkamıyor. Burada döneme özel teknikler giriyor. Petrol endüstriinde ince ve orta kıvamdaki yağlama yağlarından parafin balçıku ve katı normal parafin karışımlarından meydana gelen bir kütle elde ediliyor.
Sentetik Parafin
Sentetik parafin mumuna gelince, Fischer – Tropsch yöntemi ile İkinci Dünya Savaşı’nın sonrası üretildi. Ancak sentetik parafin mumunun hammaddesi kömürdü. Khayatden meydana çıkarılan karbon monoksit ve H2 karışımından manyetik demirin katalitik tesiriyle hidrokarbonlara dönüşür. Molekül ağırlığı ortalama 750 seviyesinde olan sentetik parafinler, 50-55 adet karbon içerir. Khayatden bu yolla elde ettikleri ürünlerden bir alanı parafin mumudur. Renkleri beyazdır ve petrolden elde ettikleri mumların aksine daha katıdır. Bazı ayırıcı özelliklerinden ötürü petrolden oluşturular mumların yerine kullanımları mümkün olabilir.
Parafinle kaplanmış veya batırılmış yüzeyler; kağıt, karton, vb. hem sıvı hem katı besinlerin saklanmasında tercih edilir zira parafin, tepkiu önleyici özelliğe sahiptir. Parafinlenme prosedürü ile kağıt; su, yağ ve su buharı gibi koşullara karşı direnç kazanır. Üretimi ucuz ve basit bulunduğu için; süregelen kullanıma sahip parafinli kağıt torba, paket, kutu biçimindeki ambalaj malzemelerinde vardır. Dondurulmuş ve dondurulmamış gıda maddelerinin kutu kartonlarında hal değişiktir; parafinin mühim oranı yüzeyde vardır. Böyle besinler paketlenirken; bilhassa taze meyveler ve sebzeler söz hususuyla, parafinlenmiş parşömen de kullanılmaktadır. Sadece uzun raf ömrü olan besinlerin muhafaza edilmesinde değil; bunun dışında günlük perakende satışı olan peynir, balık, et, katı yağ gibi gıdaları paketlemek için de tüketilir.
Ayrıcana parafin; sert, parlak, yapışkanlık özelliği bulunmayan yalnız ısı tesiri ile yapışabilen, kopmaya karşı sağlam, su ve su buharına karşı dirençli olma özelliği ile de bilinir. Parafin, suda mutlaka çözünemez ama eterde, benzende, katranda, şistte, petrol yağlarında ve kaynamış alkolde çözünür. Elle ilişki edildiği vakit, yağlı bir dokuya benzer.
Parafinin Kullanım Alanları
Kendine özel prosedürleri ile yağı giderilen ve arıtılan parafinin beyaz renkte, sert, kokusuz, tatsız organik bir madde bulunduğunu söylemiştik. Yapısı gereği, çoğu alanda değerlendirilebilen parafinin süregelen olmasının en büyük sebebi fonksiyonelliği kadar basit bulunmasıdır. Buradan hareketle, dünyada 1800’lerin ortasından bu yana sarfedilen parafinin Türkiye’de tüketimi ise 1959 yılında başlamıştır.
Yukarıda parafinli kağıdın detaylı kullanım meydanlarından bahsettik. Fakat parafin, yalnızca besin saklama ve koruma hedefli kullanılmıyor. Çeşitli endüstri dallarında kimyevi ve elektrikli yalıtma malzemesi olarak değerlendiriliyor. Tekstil pazarında, eczacılıkta, kozmetik endüstriinde, elektrik malzemelerinin imalinde, plastik – patlayıcı madde üretiminde, bağcılıkta aşı yerlerinin izolasyonunda kullanılıyor.
Tekstilde sarfedilen parafin yardımıyla, gereçlar su ya da hava geçirmeyi engel olur. Böylece tesirli bir yalıtım sağlanmış olur. Tekstilin çoğu bölümünde parafinden faydalanılır. Mesela iplikte parafin tüketimine bakarsak; parafin, ipliğe kayganlık kazandırarak ipliğin sürtünme katsayısını aşağıya çekerek, ‘sürtünme’ nedeniyle meydana gelebilecek problemlere deva olur. Parafinlenmesi kötü olmuş bir iplik, nitelikli bile olsa örme prosedüründe sorunlar oluşacağı için, iplik olarak sayısal değeri düşer.
Eczacılıkta sarfedilen parafin; sıvı durumuyla, kremler, merhemler, fitil ve kabızlık, vb. ilaçlarda vardır. Ayrıcana yapısı gereği ısıl iletkenliği düşük olan parafin, bir izolasyon malzemesi gibi bulunduğu için fizik tedavi ve tıp alanlarında da sık sık kullanılmaktadır.
Kozmetikte sarfedilen parafin malzemelerin suya karşı sağlamlığını artırır, kalıcı olmasını sağlar ve son derece detaylı biçimlerde değerlendirilir. Hem güzellik ürünlerinde hatta bakım ürünlerinde parafine rastlamak mümkün olabilir. Parafinin cilt bakım ürünlerinde tüketiminin hedefi; ciltteki gözenekleri tıkaması, nemi cilde hapsetmesi ve böylece cildin kurumadan yumuşacık olmasıdır. Cilt için tavsiye edilen maske tanımlarinde parafinli olanları sık sık tercih edilir. Genellikle soğuk parafinin el ve ayak bakımında çok sık kullanıldığını söyleyebiliriz. Deride çatlama, gerginlik hissi, soyulma vb. problemler ile mücadelede çok tesirli bulunduğu bulgulir. Soğuk parafin, sıcak olanına göre daha tertemiztir zira tek kullanımlıktır.
Parafin, Cilt Bakımında Nasıl Kullanılır?
İhtiyacınız olanlar; kaynar su, yarım limon ve 35 gr. parafin. Öncelik ile parafini bir kabın içindeyken, içinde sıcak su olan diğer bir kabın içine koyarak ‘benmari’ usülünde iyice eritin. Parafin eridikten sonra, ılıklaşana kadar bekleyin. Isısı yüzünüzün dayanabileceği bir sıcaklıkta olması gereklidir. Bir yüz fırçası sayesinde, ince bir tabaka durumunda yüzünüze sürünüz. Burada ilgi edilmesi gereken, maskeyi ağız ve göz etrafına programmaya ilgi göstermektir. Hazırladığınız maskeyi yüzünüzde aşağı yukarı 20 dakika kadar bekletin. Bmafsalanin sonucunda limonlu suya batırılmış pamukla, yüzünüzdeki maskeyi nemlendiriniz. Ardındanparmak uçlarınızla maskeyi yüzünüzden yavaşça çıkarınız.
Parafinli maskenin ciltteki sivilcelere, sivilceden kalan izlere ve yağlı ciltlerin yaşadığı problemlere karşı olumlu tesiri bulunduğu ifade ediliyor. Cildin yağını aldığı, temizlediği ve cildi matlaştırdığı vurgulanıyor. Cildin derli toplu bakımı için ayda bir parafin maskesi tavsiye edilmektedir. Parafin eritilerek sıcak bir biçimde kullanıldığında bedende terleme ile toksin hamleyi sağlıyor.
Ayriyetten parafin yiyecek ve meşrubatlarde ürünlerin hava ile ilişkisini kestiği için fazla zaman korunmalarını karşılamaktadır.
Hem de bilindiği üzere, parafin mum yapının esas maddesidir.
Parafinin Zararları
Parafin, yaşamımızın bu kadar içine girebilmişken, bir yandan insan sağlığına etkisi de son senelerde gündemi meşgul etmektedir. Parafini hangi gaye ile kullandığınızın ehemmiyeti çok büyüktür. Yukarıya yazdığımız ve parafinin tanınan ‘olumlu’ etkisi, bugün münakaşaya açık verilerdir.
Bir petrol ürünü olarak tanınan parafinin yağlarının (ve mumları); eğer ki yutulursa karaciğer, böbrekler ve lenf düğümlerinde birİkim yaptığı söylenmektedir. Aslında parafinli ürünleri yutmak zor gibi görünse de biz farkında olmadan, bedenimiza girebiliyor (rujdan bulaşan parafin) Ayrıcana incelemeler parafinin, aynı biçimde kalpte de vakit içinde problemlere neden olabildiğini söylüyor. Kozmetik pazarında mineral yağ olarak geride bıraktığımız lİkit parafin örnek olarak, vazelinde çok yoğun oranda vardır. Hem ucuz bir ürün bulunduğu için hatta geçici vakitli kozmetik çözümler sunmuş olduğu için şahıslar rahatlıkla parafini kullanabilmektedirler. İncelemeciler, vazelinin sentetik bir ürün olduğundan ötürü insan sağlığına proses içinde zarar verilen fikirindeler. Ciltten emilen vazelinin, karaciğerde depolandığı ve orada zararlı tesirler bıraktığı iddia ediliyor. Genellikle bebekler için imal edilen yağlar, vazelinler hiçbir vakit kalıcı bir iyileşme dayanıklııyor. Kısa vakitli olarak gözenekleri tıkar ve cildi nemlendirir. Bu da ciltte yaşanan meselesi tamamıyla ortadan kaldırmadığı gibi, eksprlerin dile getirdiği olumsuz sıhhat etkisi konusu ile ilgili da bizi kuşkude bırakıyor. Parafinin başka ismi mineral oil bulunduğu için, kimi zaman satın aldığımız ürünlerde parafin bulunduğunu bilmeyiz.
Bir başka tetkik ise, parafinin sebze meyve boyamak hedefiyle kullanıldığını söylüyor. Bu ne demek? Markette görüldüğü, rafta duran kırmızı ve canlı o elmanın, dış kabuğuna parafin sürülmüş olması demektir. Eğer normalde olmasından daha diri ve parlak bir meyve ile karşılaşırsanız, parafin tehlinetden kuşkulenmeniz gerekliliğini dile getiren incelemeciler sahip olunan. Tabi ki parafin kullanılmış meyvelerin raf ömrünün uzadığını da söylemeden geçmeyelim.
Bu halde ne yapmalı? Elbette her meyve, sebze dış kabuğunda parafin taşımıyor. Bunu test etmenin basit bir yolu bulunmakta. O da meyvenin / sebzenin dış kabuğunu sert bir malzemeyle kazımak.
Kısaca toparlarsak, parafin tüketiminde ilgili olmakta yarar var. Tarladan soframıza gelen yiyecekleri, prosedürden geçirilme şansına karşılık, bol sirkeli sularda temizlemeliyiz. Kozmetik tüketiminde kesinlikle içerik denetimi yapmalıyız. Eksperlerın yaptığı açıklamaları; parafinin insan sağlığına yaptığı olumsuz etkisi unutmadan, üstünlüklar ve dezüstünlükleri hesaplayarak parafinli ürünleri limitli bir biçimde kullanabiliriz. En azından besinleri gizlemek için kullandığımız kutulardan gelebilecek zararlar ile ilgili bilim bizi aydınlatana kadar.